Reklam Kurulu’nun 9 Ocak 2024 tarihinde gerçekleştirilen 341 sayılı toplantısında Fiyat Bilgisi İçeren Reklamlar ile İndirimli Satış Reklamları ve Ticari Uygulamaları Hakkında Kılavuz’da (Kılavuz) yapılan değişiklik ile sadakat programı ile satışa sunulan mal/hizmetlerle ilgili reklamlara ilişkin yeni bir ilke kararı alınmıştır.
1. Kılavuzdaki değişiklikler nedir?
İşbu karar kapsamında, Kılavuz’un 7/13-c bendi uyarınca “Hediye çeki ve indirim kuponu uygulamaları”nın indirimli satış kapsamında değerlendirilmeyeceği ve 7. Maddeye eklenen 14. Fıkra ile, sadakat programı ile satışa sunulan mal veya hizmetlere ilişkin reklamlarda, “indirim”, “tasarruf”, “XY karta/üyelere özel indirim/fırsat”, “indirim öncesi fiyat” gibi ibareler yahut üstü çizili fiyat veya aşağı yönlü trend grafiği gibi görseller kullanılarak doğrudan ya da dolaylı olarak indirim yapıldığına ilişkin izlenim oluşturulamayacağı düzenlenmiştir.
Bu hususa ilişkin Kılavuz’da örnek niteliğinde paylaşılan uygulama uyarınca; “çoğunlukla piyasa ortalamalarının üzerinde belirlenen liste fiyatı üzerinden “XY Sadakat Programı’na özel indirim” adı altında sürekli veya belirli bir döneme özgü indirim kampanyası düzenlenerek liste fiyatı 145 TL olan diş macununun sadakat programı kapsamında satışa sunulan fiyatının 90 TL ile 50 TL arasında sürekli değişim göstermesine karşın hem indirimli satış mevzuatı kapsamında getirilen son 30 günün en düşük fiyatı kuralına aykırı fiyat belirlenmesi hem de gerçekçi olmayan liste fiyatının belirlenmesi suretiyle tüketiciler nezdinde gerçek olmayan indirim algısı yaratıldığı dolayısıyla tüketicilerin yanıltıldığı değerlendirilmektedir”
2. İlke kararının gerekçesi nedir?
Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğünce işbu düzenlemelerin gerekçesi; “sadakat programlarına, kısa mesaj gönderimi, internet sitesi veya mobil uygulama üzerinden onay verilmesi veya form doldurulması gibi kısa bir süre içinde gerçekleştirilebilen işlemlerle kolaylıkla katılım sağlanabildiği hususları birlikte değerlendirildiğinde söz konusu uygulamanın reklam mevzuatı ile indirimli satışlara ilişkin olarak getirilen tüketicileri koruyucu düzenlemeleri bertaraf edecek biçimde tüketicilerde gerçek dışı indirim algısı oluşturmak amacıyla kullanıldığı ve bu durumun tüketicilerdeki fiyat algısını bozucu ve tüketicileri yanıltıcı nitelikte olduğu görülmüştür.” Şeklinde belirtilmiştir.
3. Sorumluluk kime ait?
Kılavuz’un 8. Maddesi uyarınca herhangi bir mecrada yayınlanan fiyat gösterimleri, indirimli satış duyuruları, stok bildirimleri ve ticari uygulamalardan reklam verenler sorumludur. Bu kapsamda belirtmek gerekir ki her ne kadar aracı hizmet sağlayıcıların, hizmet sağlayıcıların ilanlarına ilişkin uyar-kaldır prensibi işletilmeden önce sorumluluğu bulunmasa da, işbu ilanların aracı hizmet sağlayıcı tarafından televizyon, internet vs. reklamlarına konu edilmesi halinde aracı hizmet sağlayıcının da Kılavuz “reklam veren” olarak sorumluluğu bulunacaktır. Ayrıca aracı hizmet sağlayıcılar satıcı ve sağlayıcıları işbu Kılavuz hükümlerine ilişkin bilgilendirmekle de yükümlüdür.
4. Yaptırım nedir?
Kılavuz’da yaptırımlara ilişkin bir düzenleme yer almasa da, Kılavuz’un dayanağı 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un (TKHK) 63. Maddesi uyarınca reklam kurulunca Kılavuz’a aykırı reklamın tespiti halinde durdurma, düzeltme veya “Fiyat Etiketi” başlıklı 54. Maddesine aykırılık nedeniyle TKHK m. 77/1 uyarınca her bir işlem için 2.172-TL (2024 yılı için) idari para cezası uygulanabilecektir.
5. Önerilerimiz
Reklamlarda tüketicileri yanıltacak şekilde, sadakat programları aracılığıyla mal veya hizmetlerin doğrudan ya da dolaylı olarak daha ucuz fiyata satıldığına, tüketicilerin sadakat programı olmaksızın ürün liste fiyatının daha yüksek olduğu şeklinde izlenime kapılmasını sağlayacak ibarelere yer verilmemesi gerekmektedir. Kılavuz’da yer verilen örnek kapsamında, sadakat programına atıf yapılan reklamlarda özellikle “indirim”, “tasarruf”, “XY karta/üyelere özel indirim/ fırsat”, “indirim öncesi fiyat” gibi ibareler olmak üzere tüketicileri sadakat programı kapsamında ürünü daha indirimli olarak satın alabilecekleri şeklinde yanıltabilecek herhangi bir ibare kullanılmamasını öneririz.
* İşbu bilgi notu not hukuki görüş niteliğinde değildir ve sadece bilgi amaçlı hazırlanmıştır. Konuyla ilgili hukuki görüş almak isterseniz bizimle iletişime geçmenizi rica ederiz.
25.1.2024
